'Wat heb je nodig?' Een belangrijke, maar moeilijk te beantwoorden vraag

12 maart 2015

Madelon van der Hofstad schrijft een blog aan de jongen die ze begeleidt. Het is een traject zoals het leven: vallen en opstaan, opties uitproberen en weer iets anders proberen. Samen in gesprek gaan en waar nodig extra hulptroepen inzetten. Samen komen ze er wel, weet Madelon. 'Vraag ik jou naar wat je doet of wilt, dan komt er weinig uit. Je praat niet zoveel.' 

Ik ben al meer dan een jaar met je aan het werk. Soms zit er regelmaat in, soms niet... Als ik je help met het beeldend vertalen van je huiswerk, heb je aan een halve blik genoeg en snap je precies waar de proefwerkstof over gaat. Je bent veertien jaar en veel te stoer om naar een leercoach te gaan.

In de les pik je nauwelijks iets op. Je hebt het veel te druk met het bevechten van jouw plekje op de apenrots. Alweer, nu je op een andere school zit. Op je oude ben je weggegaan, omdat je dondersgoed voelde dat de leraren je geen échte kans meer gaven. Toen ik met je mentor belde en jouw verhaal vertelde, was hij zeker van plan je een nieuwe kans te geven. Hij zei er helaas ook letterlijk bij dat hij dat bij je andere leraren écht niet meer voor elkaar ging krijgen! Auw!

Een nieuwe kans op een nieuwe school. Het ging echter maar ten dele goed, de toon was snel gezet in de eerste maanden. Maar nu voel je je in je nieuwe omgeving een stuk fijner. Ben je dan een ‘rotjong’?  Welnee, je bent een heerlijke puber, die zichzelf goed verzorgt, die graag ieder weekend bij de boer werkt. Die dáár nooit rottigheid uithaalt, omdat jij daar gezien wordt voor wat je kan en het er reuze naar je zin hebt en dus hard werkt.

Introvert

Vraag ik jou naar wat je doet of wilt, dan komt er weinig uit. Je praat niet zoveel. Eveneens heb je weinig mimiek in je gezicht. Gelukkig heb ik thuis ook zo’n puber in dezelfde leeftijd, dus ik kan dat aardig ‘handelen’.  Je hebt een behoorlijk inzicht in de machtsverhoudingen en de structuur van je klas. Je voelt feilloos aan waar je bij moet horen, nadat je op de lagere school gepest bent geweest. In deze stond jouw besluit vast: dát nooit meer! En dat je dan de andere kant kiest lijkt heel logisch.

Alleen... die grenzen. Die vormen je valkuil. Je kent helaas je eigen grenzen niet zo goed, dus jij gaat overal in mee. Nee, je verzint het niet zelf! Daar ben je eigenlijk veel te zachtaardig voor. En ja... Die grenzen van de anderen... Die heb je ook nog niet helemaal door! En dat is behoorlijk jammer, want daardoor ga jij nét iets langer door dan de rest en ben je er altijd ‘bij’...
Laatst moest je daar een verklaring over opschrijven en wist je perfect te vertellen wat er mis ging. Echter op het moment supreme, kun jij geen goede afweging maken.

Wat te doen?

Ik zag alles met lede ogen aan en probeerde ondertussen, als jouw coach, hier en daar een goed woordje voor je te doen, ik trad je met begrip en vertrouwen tegemoet, ik besprak je gedrag met je (waar je verbazend veel inzicht in tentoon spreidde, al was het dan met heel veel aanmoediging) en ik wist je af en toe zo gek te krijgen om een goed cijfer te halen.

Ook school - inclusief de orthopedagoog en het zorgteam - stonden een maand geleden met de handen in het haar. Aangezien ik mezelf per uur laat betalen voor mijn diensten vond ik dat ik toch met een meer concreet idee moest komen, dan 'Wij weten het ook even niet'.

Na een rondje intervisie door mijn netwerk kwam ik erachter dat er een mooie therapie bestaat voor niet-praters. Een psycholoog ging het namelijk NIET worden voor jou. De best mogelijke optie die ik naast reflexintegratie kon aanbieden was Psychomotorische Therapie. PMT is een therapie die gaat over voelen, lichaamsbeleving, aanvoelen van grenzen en voelen en reageren op anderen. Je hebt er zin in om deze stap te gaan zetten.

Na het gesprek op school liep ik met moeder naar buiten en daar vonden wij samen de echte oorzaak van het probleem: de jongen lijkt trouw te zijn aan zijn systeem. Hij wist waarschijnlijk van gekkigheid niet wat te doen om de liefde en de grenzen van zijn pa te voelen. Hij schreeuwt om aandacht en gaat steeds een stapje verder indien nodig... en dat doet hij met verve!

Familieopstelling

Een andere stap heeft je moeder voor je gezet. Zij heeft een familieopstelling laten doen uit liefde voor jou. Zij heeft zich zó kwetsbaar opgesteld dat de tranen uit haar ogen spoten terwijl zij de opstellingskring vertelde over jou. Ze houdt zo ongelofelijk veel van je en wil je zó graag helpen en je tegelijkertijd niet verpletteren met haar liefde!

Zij wil je laten zien dat ze van jou houdt zoals je bent. Nee, je hoeft niet goed te kunnen leren. Nee, je hoeft niet zo te zijn als de rest van alle kinderen. Jij bent jij en daarom heeft ze je lief! En ja...ze voelt je aan. En ja, ze voelt dat jij af en toe je even heel veilig voelt bij haar en ja, ze voelt dat je je vervolgens weer ongelofelijk tegen haar afzet, omdat zij niet degene is die je kan bieden wat je zoekt... En ja, ze wil je helpen, en daarom staat ze vandaag bij de door mij geadviseerde familieopstelling. Want we wilden samen graag weten wát we voor jou dan WEL kunnen doen.

Voelen

Wat blijkt tijdens de opstelling? Je kunt er zelf géén woorden aan geven en je voelt alles. Haarfijn voel je hoe de situatie thuis in elkaar zit en je kunt er niets mee. Dat maakt het voor jou onveilig en verwarrend. Er is hulp nodig, geef je aan. Hulp van buitenaf!

Die hulp komt er jongen, jij gaat de begeleiding krijgen die jij zo broodnodig hebt. Van een man én aan het werk met dat lijf! Dat lijf wat jou de grenzen zal laten voelen, dat lijf dat jou de veiligheid laat voelen. Dat lijf waarin alles weer mag gaan stromen, zodat ook de woorden hun weg gaan vinden. Want als je praten je zó in de weg zit, dan gaan we jou eerst leren dat je gevoel wel degelijk correct is en dat gevoelens verwarrend kunnen zijn én dat dat klote is! Niet meer en niet minder. En dat je er ondanks dát, tóch iets mee kunt!

Je gaat ook leren hoe je deze gevoelens kunt herkennen en kunt leren uiten. Hoe je je grenzen kunt leren voelen en respecteren. Hoe je boos mag zijn en weet dat je niet altijd lief hoeft te zijn en dat niet alleen je moeder, maar ook je vader echt altijd van je houdt. Dat deze liefde onvoorwaardelijk is! JA, óók van je vader al kan hij dat ook niet zo goed uiten.

Dat jij de nu de hulp krijgt, die je vader eigenlijk ook nodig heeft en dat je moeder dit via een familie-opstelling nu allemaal doorziet en jou de kans geeft dit in het systeem te gaan doorbreken.

Ik gebruik haar woorden als ik schrijf: 'Lieve jongen, het zal stap voor stap zijn, maar we komen er wel. We houden van je. Voel de liefde van je vader maar door mij heen stromen. Het komt goed.'

Je moeder is een topwijf! En jij? Jouw gevoel geeft feilloos aan wat er speelt. Leer daarmee omgaan en jij gaat de wereld om je heen begrijpen en je moeder gaat je daarbij helpen. Het liefst zou ik jou ook even knuffelen, dat heb je nodig. Maar ik laat het bij de gedachte...

Madelon van der Hofstad is juf en coach in Eindhoven.