Waarom doet De Juf, De Meester, De Directrice zo? Waarom beperken we kinderen in hun creativiteit?

28 augustus 2013

Het is haar missie: de creativiteit terug te brengen in de school. Daarom organiseert Annette Wessels op 18 september het Creatief-doe-leerkrachtfestival op de Ambelt in Zwolle. In de aanloop deelt ze deze column.  Thijs, Mireille en Dirk worden in een situatie, waarin ze creatief omgaan met een vraag, door respectievelijk De Juf, De Meester en de Directrice ontkent. Met alle aanpassingen tot gevolg. Hoe is het zover gekomen, dat we als onderwijsbegeleiders de kinderen die aan ons worden toevertrouwd, zo’n beperking opleggen in de ruimte die ze nodig hebben, om zich te ontwikkelen, om op te groeien? Zouden we zelf ook zo weinig ruimte hebben gehad? Haar verhaal.

Herken je dit verhaal van een moeder over haar zoon Thijs?

Hij hoorde op zijn 4e jaar bij een vriend van zijn ouders de muziek van Mozart en was er meteen weg van, als hij het hoorde werd hij er helemaal door gegrepen.

Op een dag mochten de kinderen op de kleuterschool van de Juf  hun favoriete muziek meenemen. Hij wist het meteen en nam natuurlijk de muziek van Mozart mee.

Toen de Juf het bandje aan had gezet, zette ze het na de eerste klanken ook meteen weer af: “Dit is geen muziek , dit vinden kinderen geen mooie muziek.”
Thijs wilde niet meer naar Mozart luisteren, bang om niet geaccepteerd te worden.

En dan Mireille, die de meester heel erg aardig vond.

Onschuldig stuurde ze hem een kaartje in de grote vakantie. Omdat hij op school meester was en thuis gewoon Rob heette, dacht ze dat ze op het kaartje ook Rob moest zetten. Toen ze na de grote vakantie weer op school kwam werd ze bij de Directrice geroepen.

Ze kreeg te horen dat het geen pas gaf de meester een kaartje te sturen en dan nog wel met de voornaam aan te spreken.
Nooit zou ze meer een spontane actie doen en alle creatieve uitingen werden hiermee in de kiem gesmoord.

Of Dirk die trots met zijn schilderij naar zijn moeder loopt die bij het schoolhek staat.

En er gelijk van langs krijgt. Een boom is toch niet rood? Waarom schilder je dat rood? Kind weet geen antwoord. En de tractor van de buurman is toch niet blauw? Nee, zegt het het kind. Ze vouwt het schilderij wat nog deels nat is op, ik vrees dat het thuis in de prullenbak is gegooid. Het kwaad is geschied,  Dirk zal nooit meer enthousiast over zijn eigen schilderij zijn. Later zie ik hem voortdurend bij alles om bevestiging vragen aan zijn moeder.

Trieste verhalen he? En het blijft zich herhalen als de leerkracht of ouder zich niet op een dag bewust wordt van de invloed die dit op de rest van het leven van een kind heeft.
Soms zijn het maar terloopse opmerkingen die een leerkracht maakt waardoor het kind zijn/haar onschuld verliest en daarmee de openheid, spontaniteit en creativiteit.
Het lijken bijzondere voorvallen maar dat is het niet, deze ervaringen doen kinderen nog steeds op.

De Juf, Meester en de Directrice ontkennen Thijs, Mireille en Dirk op een kwetsbaar moment in de kern van wie ze zijn en bepalen voor hen wat waar is. Vervolgens wordt de overtuiging van de Juf ook hun overtuiging en waarheid, ze moeten tenslotte overleven in deze omgeving. De laatste twee jaar heb ik van cursisten alleen maar dit soort verhalen de revue zien passeren. Kwetsuren die na 40/50/60 jaar nog steeds pijn doen. Ze hebben zich aangepast ten koste van hun creativiteit.

Hoe is het met de Juf, de meester en de Directrice zover gekomen, dat ze de kinderen die aan hen zijn toe vertrouwd zo’n beperking opleggen in de ruimte die ze nodig hebben, om zich te ontwikkelen en op te groeien?
Zouden ze zelf ook zo weinig ruimte hebben gehad? Waarom doen Ouders, Juffen en Meesters dat, kinderen beperken in hun creativiteit?

Is het de angst om de controle te verliezen? Weet jij hier een antwoord op of heb jij een vermoeden?
Of heb jij zelf een ervaring, die je creativiteit heeft geblokkeerd ? Ik hoor graag je reactie.

 



 

  Meld je nu meteen aan voor het Creatief-doe-leerkrachtfestival in Zwolle via deze link, volgende week wordt het duurder.