Vertrekpunt voor 10 september: 'Over betrekken van leerlingen bij de wereld, en de wereld van leerlingen bij het onderwijs'

24 juli 2014

Op woensdag 10 september - kort na de zomervakantie - start een nieuwe serie Onderwijsavonden in Driebergen. Luc Stevens duidt op die eerste avond de voorbije jaren, waarin vooraanstaande sprekers inspirerende bijdragen leverden ten dienste van onderwijsontwikkeling, Wat is de rode lijn, wat zijn  de vertrekpunten van waaruit we de dagelijkse praktijk tegemoet  treden? In de komende, stille zomerweken publiceren we oude verslagen en video's. Als opwarmertje, als aanmoediging en als uitnodiging. Vandaag Monique Volman: 'Over het betrekken van leerlingen bij de wereld, en de wereld van leerlingen bij het onderwijs.'

Onderwijs overschaduwd door presteren. Onderwijs als een zo efficiënt mogelijk traject naar jouw economische waarde voor de wereld. Onderwijs waardoor ‘de toppers’ alleen nog oog hebben voor hun prestaties. En zij die de top niet halen, zich bij voorbaat nutteloos voelen. Hoogleraar onderwijskunde Monique Volman gruwt ervan. Vandaar dat zij betrokkenheid formuleerde als fundamentele leeropbrengst tijdens haar Onderwijsavond-voordracht op 13 februari 2014. Een verslag door de geëngageerde onderwijskundige Gijs Verbeek.

Wat is onderwijs zonder betrokkenheid?

Betrokkenheid. Daar had de Amsterdamse hoogleraar onderwijskunde Monique Volman het over in een gevuld Maitland-theater in Driebergen. Over betrokkenheid van kinderen bij hun school en hun onderwijs. Maar vooral ook over iets dat minder vaak besproken wordt: betrokkenheid als product van onderwijs, als – ze ging het netelige woord niet uit de weg –leeropbrengst. Ze doelde daarbij op onderwijs als manier om kinderen betrokken te krijgen doordat ze hun eigen kennis, ervaring en interesses aangesproken en verdiept te zien worden op school en doordat ze er kennis mogen maken met de wereld voorbij de schoolpoort. Onderwijs, dus, dat mensen helpt om zichzelf te leren kennen en om de wereld geëngageerd en met zelfvertrouwen tegemoet te treden.

Dat betrokkenheid, en daarmee gepaard gaande motivatie, betekenis en eigenaarschap, in veel gevallen nog steeds een zorgenkindje is binnen het onderwijs hoeft geen nieuws te zijn. Dit was onder andere ook hetgeen dat Jack Provily herkenning gaf én pijnlijk trof deze avond. Niet alleen kreeg ‘betrokkenheid’ daarmee een bredere betekenis bij Volman, maar door betrokkenheid te associëren met het product van onderwijs, gaf ze ook de term ‘leeropbrengst’ nieuw élan. De hoogleraar leest ‘opbrengst’ als iets ver voorbij ‘winst’ en andere dominante hedendaagse economische terminologie, die laten zien hoe het onderwijs, in het kielzog van de hele maatschappij, steeds verder vereconomiseert. (‘Let eens op onze taal’, zei Paul Verhaeghe tijdens zijn Open Avond, ‘We kijken niet op van een zin als: “Ze hebben niet genoeg in hun relatie geïnvesteerd.”’) Volman liet zien hoe de effecten van onderwijs bekeken zouden moeten worden voorbij de al te enge paadjes van efficiency-denken.

In die zin sloot haar verhaal goed aan bij eerdere sprekers in deze serie als Verhaeghe en Paul Frissen. Maar ook bij de Australische onderwijsonderzoeker Scott Webster, die ik recent op het spoor kwam en die in zijn boek Educating for meaningful lives – through existential spirituality (2009) een lans breekt voor een onderwijs dat zich verbindt met persoonlijke betekenisgeving voor de leerling. In een wereld die gekenmerkt wordt door onzekerheid, wankele politieke evenwichten en een onbetrouwbare economie, is het volgens hem geen oplossing om mensen nóg efficiënter op te leiden voor ‘de kenniseconomie’. In plaats daarvan introduceert hij ‘existentiële spiritualiteit’ – een term die de postmoderne notie dat de wereld intrinsiek betekenisloos is koppelt aan een zoektocht naar persoonlijke zingeving en verbondenheid. Webster schrijft:

“Spirituality is not to be reduced to something religious but rather pertains to how a life is lived. An existential perspective enables the meaningfulness of life to provide the necessary significance which is required of a curriculum if it is to be understood as offering personal meaning for learners. Approaching the design and teaching of curricula through this perspective of existential spirituality enables learners to live a meaningful life in an uncertain world.”

Lees verder

Onderwijsavonden in Driebergen
Aftrap al op 10 september --> Bestel!

Op woensdag 10 september - kort na de zomervakantie - start een nieuwe serie Onderwijsavonden in Driebergen. Luc Stevens duidt op die eerste avond de voorbije jaren, waarin vooraanstaande sprekers inspirerende bijdragen leverden ten dienste van onderwijsontwikkeling, Wat is de rode lijn, wat zijn  de vertrekpunten van waaruit we de dagelijkse praktijk tegemoet  treden?

De Onderwijsavonden worden gehouden in theater Maitland, op landgoed De Horst in Driebergen dat plaats biedt aan maximaal 300 mensen. We starten om 19.30 uur en vanaf 19.00 uur is er een inloop. Achter deze link leest u over de hele serie, ziet u  de exacte data en meer over de zeven sprekers. Een losse entreekaart kost 30 euro. Passepartout-kaarthouders betalen 175 euro en zijn verzekerd van een plaats op 15 januari (Peter Heerschop en Marcel van Herpen).

–> U kunt zich HIER aanmelden

---------------

Conferentie Leider zijn op 24 september

Deze conferentie in theater Maitland in Driebergen richt zich op schoolleiders, rectoren en bestuurders uit alle onderwijssectoren. De bekende denkers en wetenschappers Dolf van den Berg en Gert Biesta zullen de conferentie op woensdag 24 september inleiden en hun concepten presenteren aan de deelnemers. Marcel van Herpen en Luc Stevens zullen het begrip Pedagogisch Leiderschap uitwerken. Verder zullen deelnemers uitgenodigd worden om te reflecteren op hun eigen leiderschap en zal de conferentie rijk zijn aan voorbeelden van (school)leiders waarmee de deelnemers zich persoonlijk kunnen verstaan. --> KLIK hier.

Datum: woensdag 24 september 2014 – 9.00 – 17.00 uur.
Locatie: Landgoed de Horst, De Horst 1, Driebergen
Kosten: € 145,- inclusief boek

Of ‘Leidinggevende, wie ben je’ van Dolf van den Berg, Luc Stevens en Roland Vandenberghe.
Of ‘Zichtbaar! Ambities van schoolbestuurders in persoonlijke verhalen’ door werkgroep Zichtbaar!

Aanmelding: [email protected]