Onze Nieuwe School: ‘Op mijn filosofische school word je levenskunstenaar’

13 juli 2015

Op zaterdag 13 juni was er voor potentiële ‘schoolmakers’ een bijeenkomst in de Balie, in Amsterdam. Pablo Lamberti presenteerde daar zijn plan. Momenteel werkt hij als filosofiedocent op Jenaplanschool De Wilgenhoek in Leerdam en ontwerpt hij filosofische muzieklessen voor de Muziekschool in Amsterdam. Baltus van Laatum - ook docent - raakt op zijn beurt geïnspireerd en vertelt waarom. 'Het voorstel spreekt mij aan, omdat hij een beeld schetst van een schoolcultuur. Een cultuur waar de dialoog en je persoonlijke vorming centraal staat in plaats van het behalen van het diploma.'


12 juli: Het Parool meldt dat het Calandlyceum, Spinoza Lyceum, Cartesius Lyceum, St.-Nicolaaslyceum, Hyperion Lyceum en Het Amsterdams Lyceum de populairste scholen voor voortgezet onderwijs zijn in de stad Amsterdam. Deze zes scholen moeten veel leerlingen die zich hebben aangemeld teleurstellen. Andere scholen met eenzelfde onderwijsaanbod (vmbo, havo, vwo) hebben juist plek over.

Hoe kan het dat sommige scholen meer aanmeldingen hebben dan plaatsen beschikbaar, en een andere school te weinig aanmeldingen voor al haar beschikbare plaatsen?

Wie heeft antwoord en wat doen we ermee?

Daarnaast verwacht de gemeente Amsterdam de komende jaren een toenemend aantal leerlingen voor PO en VO. Het huidige scholenaanbod zal daarom moeten uitbreiden en tegelijk wil de gemeente Amsterdam de diversiteit in het onderwijsaanbod stimuleren.

Vanaf mei roept de gemeente daarom iedereen op met een plan voor een nieuwe school of onderwijsvernieuwing. Dat gebeurt in samenwerking met Kennisland. Vóór 15 augustus kun je jouw plan indienen op een speciale site, Onze Nieuwe School, binnen een maximaal aantal woorden. Na deze deadline kan iedereen stemmen op de beste plannen, waarvan er maximaal 50 zich zullen presenteren voor de jury op 31 augustus. Hiervan worden er 10 à 15 initiatieven toegelaten tot een incubator, waarin de plannen zich ontwikkelen tot volwaardige onderwijsinitiatieven. De 3 à 4 meest kansrijke initiatieven gaan uiteindelijk door naar de kraamkamer. In deze laatste fase worden de scholen door de gemeente geholpen om hun school te starten

De Balie en presentaties

Op zaterdag 13 juni jl was er voor alle Amsterdamse potentiële schoolmakers met ideeën een bijeenkomst in de Balie. Pablo Lamberti presenteerde daar zijn idee, een van de in totaal 38. Momenteel werkt hij onder meer als zelfstandig filosofiedocent op Jenaplanschool De Wilgenhoek in Leerdam en ontwerpt hij filosofische muzieklessen voor de Muziekschool in Amsterdam.

Maar hij doet meer. Pablo heeft een school voor levenskunst voor ogen. Hij loopt over van enthousiasme wanneer hij vertelt over hoe zijn school eruit zou moeten zien, en hoe filosofie voor alles het uitgangspunt kan zijn:

‘Onderwijs is nu veel teveel gericht op wat we later op de arbeidsmarkt moeten kunnen, en te weinig op het leven.’

‘Waarom heb ik het levenskunst genoemd? De oude Grieken dachten, wetenschap is wel belangrijk voor de vorming van de mens, maar wat ook een belangrijke rol speelt is persoonlijke groei, lichamelijk bewustzijn en kunst. Al deze woorden komen terug in het begrip levenskunst.’

Pablo laat zich inspireren door de academie van Plato, het lyceum van Aristoteles, de tuin van Epicurus, Socrates én… Henk Oosterling, recent nog te gast op de laatste Onderwijsavond in Driebergen (waarvan hier een video met indrukken). In zijn school staat het zelfonderzoek centraal. Kennis en waarheid zijn niet kant-en-klaar over te brengen, maar komen tot stand door middel van de dialoog. Over zijn plan lees je hier en ook op zijn eigen website (Muziek en Ethiek) lees je meer over de bronnen waarop Pablo zijn nieuwe school wil baseren.

Het brengt mij terug naar mijn middelbare school, veertig jaar geleden.
Vragen als…
Hoe ben ik?,
Hoe leer ik?,
Hoe is de ander? en
Hoe verhoud zich dat tot elkaar? werden niet gesteld. Door het voeren van de dialoog krijgen we inzicht en antwoord op deze vragen , kunnen we ons wereldbeeld vormen, en hoe wij daar iets aan te kunnen bijdragen. Noodzakelijk om in een netwerk-samenleving je verantwoordelijkheid te pakken.

Een samenleving ook waarbij de overheid zich meer en meer terugtrekt en een ieder in toenemende mate afhankelijk en betrokken is bij anderen, als knooppunten, in verschillende netwerken.

Net als Pablo denk ik dat we deze vraagstelling en dialoog meer moeten integreren in ons onderwijs. Dat betekent niet dat rekenen, wiskunde en taalonderwijs moet worden vervangen, maar dat binnen het onderwijs meer de nadruk moet verschuiven van oordelen naar reflecteren, van doceren naar gezamenlijk onderzoek doen, van klassenmanagement naar samen verantwoordelijkheid dragen, van organiseren naar inspireren.

Baltus van Laatum is docent natuurkunde op het Spinoza Lyceum in Amsterdam. Zijn blog is door redacteur Rob van der Poel aangevuld, met teksten van de website van Kennisland


Onderstaande links geven informatie over het idee van Pablo. Een ieder die zich kan vinden in bovenstaande plan en op wat voor manier dan ook een bijdrage wil leveren. -->  [email protected]

Facebook: De Tuin van Socrates

Onze Nieuwe School: Plan #7 Pablo Lamberti

 

Heb jij een schoolplan?
Tot 15 augustus kun je meedingen...

Meer over Onze Nieuwe School, de website en de veelbelovende ontwerpdag op 13 juni in De Balie, klik hier en klik hier.