Ongeschoold, maar authentiek: 'Henk en Sjaak motiveerden, stelden grenzen én gaven ruimte'

2 augustus 2015

Leraar Arno van Uden gaat tweeëntwintig jaar terug in de tijd. Als jeugdspeler van de voetbalvereniging SDDL herinnert hij zich zijn elftalbegeleiders, cq. coaches Sjaak en Henk. Geen geschoolde pedagogen, wel authentiek en mensen waarvoor je een stapje harder ging lopen. Zijn column: 'Over motiveren, grenzen en ontwikkelruimte.'

Op een natte zaterdagmiddag in maart 1993 fiets ik naar de plaatstelijke voetbalclub SDDL. Ik voetbal bij de A-junioren. Eenmaal aangekomen parkeer ik mijn fiets, haal mijn voetbaltas van de baggagedrager en loop ik de kantine binnen. Bij binnenkomst kijk ik eerst op het prikbord. Sjaak komt naar me toe, samen bekijken we de huidige stand. Hij zegt: 'Belangrijke wedstrijd vandaag, we moeten de punten kunnen pakken.' Zijn toon is rustig, maar gemotiveerd en hij raakt mij.

Sjaak is een vrijgezelle man zonder kinderen, werkzaam als stukadoor. Ik verplaats me richting een barkruk en wacht tot iedereen aanwezig is. Op de hoek van de bar staat Henk. Hij is druk bezig om de opstelling te maken en vult het wedstrijdformulier in. Henk is ook een vrijgezelle man zonder kinderen, werkzaam als toezichthouder bij de gemeente. Henk en Sjaak lijken op papier niet te voldoen als pedagogische toppers...

Als iedereen aanwezig lopen we richting de kleedkamer om ons om te kleden voor de wedstrijd. Met trainingsjas en een zestal ballen wordt er aan de warming up begonnen. Gedurende ons opwarmwerk  lopen Henk en Sjaak over het veld en maken met elke speler een kort praatje. Er wordt wat gezegd over de tegenstander en over de te behalen punten, welke belangrijk zijn voor onze plaats op de ranglijst. De manier van communiceren motiveert me. We keren terug naar de kleedkamer en maken ons klaar voor de wedstrijd. De opstelling wordt door Henk bekend gemaakt. Ik mag op mijn vertrouwde plek spelen, spits.

We lopen de kleedkamer uit, op weg naar het veld. Daar aangekomen lopen we nog wat over het veld, totdat iedereen klaar is voor de wedstrijd. Op dat moment is het Sjaak die - zoals gebruikelijk - naar me toe komt. Hij zegt 'gebruik je snelheid', 'er tegen aan' en 'Rustig voor de goal, rust!. Zijn woorden raken me, ook deze keer. Meer hoeft er niet gezegd te worden. Ik weet wat mijn sterke en zwakke punten zijn en waar ik op moet letten. Ik voel motivatie, (ontwikkel)ruimte en vertrouwen, ook bij het benoemen van mijn zwakke punt: ik ben onrustig voor de goal.

Als voetballer was ik een harde werker, een teamspeler en redelijk snel. Sjaak wist mij te motiveren. Ik kon er alleen niet zo goed tegen als de wedstrijd niet liep zoals ik wilde. Verlies accepteren was niet mijn sterke punt en dat ging wel eens mis. Ik beging dan wel eens een onverstandige overtreding of bemoeide mij verbaal met de scheidsrechter. De gele kaart die ik dan kreeg of de vrije trap tegen deed mij niet zo veel. Maar wat Henk dan zei, raakte mij wel: 'Arno, Wissel!'.

De grens was duidelijk, de waarden en normen ook.

De kracht van voetbalcoaches Henk en Sjaak, ongeschoolde toppedagogen: het maken van verbinding, het geven van vertrouwen, het benoemen van jouw sterke kwaliteiten, het aangeven van (ontwikkel)ruimte en het bepalen van de grenzen. Ze waren authentiek en gek van het spelletje. Bovendien ging ik door deze kerels enorm mijn best doen. De parallel naar het onderwijs is vlug gemaakt.  

Arno van Uden is leraar op een vmbo-school.