Onderwijstoekomst: 'Dagen van het boek zijn geteld, hele wereld op de i-Pod'

11 augustus 2011

Met de komst van nieuwe media en nieuwe technologie zal de inrichting van het onderwijs onvermijdelijk veranderen. Met Ipod en E-book is kennis altijd en overal te vinden. Rob Martens en Luc Stevens, beide hoogleraar aan de Open Universiteit in gesprek met KPC-adviseur Ingrid Veeke over 'innovatie in het onderwijs' en 'het spanningsveld tussen dagelijkse werkelijkheid en ambities'. Het artikel is overgenomen uit Perspectief PO.
..........................................................................................................................................................................................................................



“Er gaat iets veranderen in het onderwijs. Dat heeft te maken met de manier waarop de nieuwe generatie kennis vergaart. De dagen van het boek zijn geteld”, voorspelt Rob Martens. Martens is als professor verbonden aan het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit Nederland, waar hij zich bezighoudt met technologische vernieuwingen in het onderwijs. “Over twee jaar zullen Iphone en E-book compleet zijn ingeburgerd. Een E-book is echt goedkoper dan een stapel boeken. Google en Microsoft zullen daarop aanhaken. Het leren is nu vormgegeven rondom de boekdrukkunst, het is een lineaire kennisstroom waarbij de leraar vertelt en de leerling leert. De confettigeneratie haalt kennis uit sociale netwerken als Hyves en Facebook. Het verschil tussen de school en andere bezigheden zal vervagen, omdat iedereen
de hele wereld op de Ipod heeft.”

De leerling kan ook meer het eigen leerproces vormgeven, vindt professor Luc Stevens, evenals Martens hoogleraar bij het Ruud de Moor Centrum en bekend door zijn betrokkenheid bij het Weer Samen Naar School-beleid. “De omgang tussen leraar en leerling zal zich minder richten op kennis en vaardigheden, al blijven die onverkort belangrijk. Maar leerlingen kunnen meer zelfstandigheid en autonomie krijgen toegekend.”

Een goed voorbeeld van ‘het onderwijs van de toekomst’ is Wittering.nl, vinden Martens en Stevens die deze vernieuwingsschool bezochten. Martens: “Wittering.nl probeert na te denken over de school van morgen. Zij geven bijvoorbeeld les in het manipuleren van beeldmateriaal. Dat is belangrijk omdat je daardoor het inzicht verwerft dat je niet kunt overzien wat er gebeurt met iets wat je op internet zet, en tegelijk ontdekt dat je niet alles moet geloven wat je op een website ziet.” Luc Stevens waardeert de pedagogisch-didactische aanpak van Wittering.nl: “De leerling zien als schepper van de eigen ontwikkeling en als zodanig erkennen is belangrijk. De Wittering.nl is een ‘herbergzame’ school.”

Initiatief
Onderwijsinnovatie is nodig om in te spelen op de fundamentele veranderingen in kennis vergaren en kennis uitwisselen. De vraag is wie dat moet organiseren: de leerkracht? De schoolleider? Het bestuur?



Niet de leerkracht, zegt Stevens. “Als leraren het willen is er zo een andere school. Maar er is weerstand tegen vernieuwing, daarom is er schoolleiderschap nodig.” Ingrid Veeke, adviseur van KPC Groep, ziet daarnaast een rol voor het bovenschools management. “De schoolleider of de algemeen directeur heeft een breder beeld dan de leerkracht.” Martens vindt dat er over onderwijsvernieuwing slecht wordt gediscussieerd. “Zowel de leraren zelf als columnisten in kranten vinden dat de professionaliteit van de leerkracht wordt afgenomen door vernieuwingen. Maar de werkelijkheid is dat veel jonge, getalenteerde docenten het onderwijs snel weer verlaten omdat ze het onderwijs te star vinden.”

“Schoolleiders kunnen de professionele ontwikkeling van leerkrachten stimuleren door werk te maken van praktijkgericht onderzoek”, zegt Veeke. Zij noemt als voorbeeld een academische opleidingsschool, waarbij leerkrachten in samenwerking met studenten van de opleiding onderzoek uitvoeren in de praktijk. “De grootste waarde van het onderzoek is dat leerkrachten samen met de studenten zich verdiepen in het probleem en de theorie die daarbij hoort. De schoolleider zorgt ervoor dat het onderzoek aansluit bij de ontwikkeling van de school. Het hele team is betrokken en wordt geïnformeerd, ook over de wijze waarop de resultaten geïmplementeerd worden in het onderwijs.” Martens: “Dat moeten we meer doen. Op de website Leraar24 zie je leerkrachten worstelen met situaties en wordt uitgelegd wat een hoogopgeleide professional kan doen.”

Lees het volledige artikel in  PERSPECTIEF-PO-nr13_p14-15

Bron: Perspectief PO , een uitgave van KPC Groep, nummer 13, najaar 2010