'Onderwijs is mijn passie en mijn spiegel. Ik groei, maak fouten, ik kijk en ik leer'

27 september 2014

Onderwijs is mijn passie en mijn spiegel. Ik groei, maak fouten, ik kijk en ik leer. Ik kijk naar mijn leerling in groep 7;  intelligent, humor, knuffel, creatief, gouden hart – en niet in staat zijn rust te bewaren. Afgelopen jaar is  - na lang praten met de ouders -  een onderzoek ingesteld. De diagnose: ADHD. Ach, we wisten het eigenlijk al. ZO. En nu de oplossing. De ouders kiezen er bewust voor om hun kind geen medicatie toe te dienen. Een keuze die ik als leerkracht te respecteren heb.' Een blog van Ellen Bollen, moeder en als leraar werkzaam in Hoogvliet. 'De oplossing ligt weer dichterbij dan ik dacht. Veel dichterbij.'


Maar een keuze die ik met regelmaat vervloekte. Vooral op de momenten dat het niet meer ging. Wanneer de kinderen heerlijk in een werkflow zaten en hij op dat moment de flow verstoorde door harde geluiden, afpakken van spullen, op de grond liggen als een baby, of erger. Wow. Wat als hij dat pilletje wel zou hebben? En juist die leerling heeft me aan het denken gezet. Want wil ik het zover laten komen dat een pilletje (waarvan je je af moet vragen hoe groot de wonderwerking ervan is?) de doorslaggevende factor is of iemand geschikt is om binnen het reguliere onderwijs te kunnen functioneren? Of respecteer ik echt de keuze van de ouders en gaan we op zoek naar andere manieren? En.. moeten we die manieren ver weg zoeken?

De onrust vindt plaats in zijn hoofd en lijf – en daar moet ook de rust teruggevonden worden. Ik ga mezelf na. Hoe word ik rustig na bijvoorbeeld een momentje van boosheid of grote onmacht? Door diep adem te halen: adem in...adem uit; door te accepteren wat er gebeurd is, door afstand te nemen. En wat heb ik dan vooral van mijn omgeving nodig, als dat mezelf niet zou lukken? Steun, acceptatie en onvoorwaardelijkheid. Veiligheid.

Tijdens een escalatie is bij deze leerling pas goed te zien hoe dwars het hem zit. Hoe frustrerend het voor hem is om steeds maar niet te kunnen voldoen aan gestelde verwachtingen en besproken doelen, hoe klein die stapjes ook zijn. Zich anders voelen dan anderen. En zich zo geen raad weten met zijn lijf en brein. Na een escalatie huilt hij, schreeuwt hij en ontlaadt hij – tot hij moe is. Dan gaat het rustig ademhalen weer eventjes vanzelf.. Hoe kan ik deze leerling helpen?  Maar wacht eens... je wilt toch ook niet dat het gedrag van één leerling de groep nadelig beïnvloedt en ook zij hebben behoefte aan veiligheid. Hoe help ik hen dan? Mijn frustratie is mijn gevoel dat ik zoveel tijd aan hem zou willen en moeten besteden – tijd die ten koste gaat van de rest van de groep. Dat mag toch nooit de bedoeling zijn?

De oplossing ligt ook weer dichterbij dan ik dacht. Veel dichterbij. De vraag is niet: hoe help ik hem en hoe help ik de groep? Waarom dat onderscheid? De vraag moet anders geformuleerd worden: Hoe helpen WIJ ONS? Hoe helpen wij onze groep als geheel om goed te functioneren. Hoe helpen we elkaar om ons aan de afspraken te houden? Verbinding, door het besef dat niet degene met ADHD de zwakke schakel hoeft te zijn. Maar dat deze jongen ons juist kan leren hoe wij met elkaar om kunnen gaan. Dat er geen zwakke schakels hoeven te ontstaan als we elkaar helpen dat te voorkomen. Dat wij daar van mogen groeien!

En natuurlijk. Daar hebben de leerlingen mijn ondersteuning bij nodig. Dus de vraag aan mezelf: Hoe help ik 'ons' om elkaar te ondersteunen? En opnieuw geldt hier: Steun, acceptatie en onvoorwaardelijkheid. Veiligheid. Ook als het hen even niet lukt om gedrag te negeren, of wanneer ze toch mee gaan doen met het gedrag.  En natuurlijk. Niet altijd lukt het. Afgelopen week escaleerde het flink. Maar dat weten we nu samen, dat het soms escaleert. Het hoort erbij, ook al is het niet leuk. En we weten ook dat we er juist om dat soort momenten voor elkaar moeten zijn.

Ik heb het woordje structuur niet genoemd in dit artikel. Dat wordt naar mijn idee voldoende benoemd als we het over ADHD hebben. En lijkt mij een vanzelfsprekendheid voor iedere leerling, niet alleen voor iemand met ADHD. Daar ligt mijn verantwoordelijkheid, dat is een onderdeel van veiligheid. Waar meer over gesproken mag worden  is de verbondenheid, samen de verantwoordelijkheid voelen voor elkaar. Ieder naar eigen kunnen en vermogen. Met je groep, je duo, je team en de ouders. Voor mij betekent die verantwoordelijkheid: steeds opnieuw kijken naar mijn eigen insteek en ook naar mijn grenzen. Zijn die grenzen reëel, of belemmeren ze me om mogelijkheden te zien?

Mooie woorden allemaal. Dat zegt nog niet waar ik sta. Ik heb een inzicht, waarmee ik aan de slag wil. Een ideaal doel, met mijzelf nog maar op de eerste tree. Met al mijn valkuilen en leerpunten die ik ook nog te verhapstukken heb. Geloof me, ook dat blijft een kluif! Maar dat ideaal staat er. Hoe daar te komen? Kwestie van de rust bewaren,  denk ik. Adem in... en adem uit!  De veiligheid voelen dat ook ik leer en fouten mag maken. De fijne wetenschap dat inzichten groeien, ook met kleinere stappen.  En dan weer verder de ladder op. Samen.

Ellen Bollen is leerkracht op de montessorischool De Schakel in Hoogvliet.