Nous sommes Charlie! Wat zou de plek van democratie en vrijheid moeten zijn in onderwijs?

8 januari 2015

Rik Seveke geeft woorden aan de tragedie in Parijs, de impact op ons leven en de implicaties in het onderwijs: Nous Sommes Charlie. Ofwel: Wat zou de plek van democratie en vrijheid moeten zijn in onze onderwijspraktijk?

Wat een verschrikkelijke aanslag op kunst en op leven in vrijheid!

Een bewijs van het feit dat er mensen bereid blijken tekenaars te doden om hun tekeningen. Een bewijs van het feit dat er mensen zijn die voorvechters van het vrije woord, en even onschuldige omstanders, om het leven willen en zullen brengen.

Een bewijs ook van de verantwoordelijkheid die we hebben om onze kinderen te leren wat het betekent om in een open democratische gemeenschap te leven. Vol met anderen.

Als we vandaag en morgen staan voor alle vrijheden die toebehoren aan een democratie door cartoons te verspreiden, marsen te organiseren en minuten stil te zijn, dan is dat prachtig. We doen mee. Elk weldenkend mens, van welke religieuze of andersoortige levensovertuiging dan ook, zal de aanslag in Parijs veroordelen.

Daarna is echter het besef nodig dat democratie met al haar vrijheden alleen bestaat als ze iedere dag opnieuw wordt ontdekt, gepraktiseerd en besproken.
In onze politiek, op onze straten en vooral in onze klaslokalen.

In deze brief richt ik me direct tot staatssecretaris Sander Dekker:

Ik wil u oproepen om samen met docenten en schoolleiders na te denken over de plek van democratie en vrijheid in het nieuwe curriculum. Kennis en vaardigheden worden pas optimaal benut als kinderen in staat zijn om met elkaars verschillen om te gaan. Gooi de schroom voor een ‘top-downbenadering’ van u af; toon uw leiderschap!

In het Nederlandse onderwijssysteem horen democratie en vrijheid centraal te staan. Niet als verworvenheden, maar als steunpilaren die elke dag opnieuw moeten worden ontworpen en gebouwd. Een onderwijssysteem dat diversiteit viert, zal ondernemende en creatieve burgers voortbrengen. Hoe modern wil je het hebben?

Onderwijs kan ons leren omgaan met anderen, andere ideeën en andere oplossingen. Op die manier doen we duurzaam iets met onze woede.

Malala, winnaar van de laatste Nobelprijs voor de Vrede, zei: ‘Ik wil geen wraak op de Taliban. Ik wil onderwijs voor hun zonen en dochters.’

En zo is het.

Rik Seveke is sociaal programmamaker Onderwijs bij De Balie in Amsterdam en initiatiefnemer van de serie De Balie Leert.