Luc Stevens in Onderwijsstad Almere: 'Ouders sturen hun kinderen nooit naar school om geselecteerd te worden'

13 oktober 2013

'Als we spreken over onderwijs 2.0, gaan we van selectie naar kans', sprak Luc Stevens, op maandag 30 september in Onderwijsstad Almere. Als emeritus-hoogleraar was hij door wethouder René Peeters uitgenodigd om de dialoog tijdens de congresdag van een stevige inspirerende bijdrage te voorzien. 'Selectie zie je door het huidige systeem op een natuurlijke manier in de schoolloopbaan ontstaan: kinderen worden steeds verder in niveaus en doelgroepen ingedeeld. Ouders sturen hun kinderen echter nooit naar school om geselecteerd te worden. Ze willen kansen benutten.' Machiel Karels hoorde de lezing van prof. Stevens met plezier aan en schreef diens bijdrage letterlijk uit. 

Bij onderwijzen en opvoeden gaat het om de vraag naar het waarom. We zijn echter al veel te lang afgeleid van de vraag naar het waarom van ons onderwijs. Hiervoor zijn twee belangrijke oorzaken aan te wijzen. De eerste factor van afleiding is de nieuwe orthodoxie van het toetsen en testen. De tweede factor is het gegeven dat het vak van de leraar in het gedrang is gekomen.

Wanneer we terug willen naar het waarom van het onderwijzen, gaat het om de vraag naar legitimatie. En wil de leerkracht zijn vak terug krijgen, dan gaat het om verantwoordelijkheid nemen voor professionalisering en samenwerking.

De nieuwe orthodoxie

We zijn in het onderwijs teveel bezet door de vragen naar het wat en hoe. De wat-vraag is door de overheid al volledig ingevuld: toetsen. Het onderwijzen voor de test heeft een hoge vlucht genomen. Maar een goede leraar onttrekt zich aan teaching to the test.

Je merkt het ook in het hoger onderwijs. Bij de start van een nieuw cursusjaar vragen studenten meteen naar het tentamen. Wat daarin gevraagd wordt, moet geleerd worden.

We zijn afgeleid door deze nieuwe orthodoxie. De vooronderstelling hierbij is: hoe meer we meten, hoe meer we het proces onder controle kunnen krijgen. We zijn in de ban van de psychometrie in het onderwijs.

De leraar in het gedrang

De leraar wil zijn werk terugkrijgen. Het vak van de leraar zou gekaapt zijn door de overheid. Het is nog sterker: de leraar MOET zijn werk terug. Wat kan een leerkracht doen om zijn werk weer terug te krijgen? Door er de verantwoordelijkheid voor te nemen.Leerkrachten, neem de volle verantwoordelijkheid voor je werk. Dat betekent ook dat je verantwoordelijkheid gaat afleggen voor je werk. De resultaten van je leerlingen worden nooit meer zonder jouw aandeel besproken.

Als we spreken over onderwijs 2.0, gaan we van selectie naar kans. We bieden kansen.

Lees verder

Hier vindt u een filmpje van de Congresdag, gemaakt door de 19-jarige ROC-scholiere Sanne Kooiman uit Almere, zie ook haar website.

Machiel Karels is betrokken bij de website wij-leren.nl. daar wordt kennis gedeeld over onderwijsontwikkelingen en in te zetten middelen. Deze kennis in een samenhangende context. Wij leren namelijk in samenhang met andere kennis.