Hoe kinderen kunnen leren zonder het reguliere programma te volgen

29 oktober 2017

‘Als je vindt dat het belangrijk is kinderen daadwerkelijk te betrekken bij onderwijs, kijk dan samen met de kinderen wat de wensen en kansen zijn (met als uiteindelijk doel het leerproces over te laten aan de kinderen). Je zult ervaren dat kinderen heel goed weten wat ze nodig hebben om zichzelf te kunnen ontwikkelen.’ Dit is een uitspraak van leerkracht Anja van Hirtum. Samen met haar klas begon ze een project om kinderen te leren hoe een bedrijf werkt. Hoe ze dat aanpakte, lees je hier.

‘Ik durf voor alle leerkrachten op te komen en uit te spreken dat wij allen de kinderen optimaal willen faciliteren en kansen/mogelijkheden willen bieden. Helaas is het niet altijd mogelijk, naast alle lessen en activiteiten, extra interessante en passende activiteiten te plannen binnen het huidige programma.’– Anja van Hirtum

Als de leerkracht luistert naar het kind en het aandurft het huidige programma wat meer los durft te laten, liggen er heel veel kansen voor ons als leerkracht en dus uiteindelijk voor de leerling. Als je hierin slaagt, ontwikkelen de kinderen in jouw groep zichzelf ook op een andere manier.

Het project Winkeltjes
Binnen basisschool de Fonkeling, locatie Tweede Stroming, werken wij iedere periode aan projecten/thema’s. De thema’s worden aan het begin van het nieuwe schooljaar gekozen door de leerkrachten. Ook staat ieder jaar het project “Winkeltjes”centraal.Tijdens dit project leren de kinderen in de bovenbouw (en sinds dit jaar ook in de middenbouw) op een speelse en leuke manier omgaan met (de waarde van) geld en het opzetten van een kleine onderneming. Naast bovengenoemde doelen doneren kinderen ook een bedrag aan een goed doel.

Wij hebben tijdens deze week veel ondersteuning gekregen vanuit de SNS bank en van de ouders van onze school (een mooie vorm van ouderbetrokkenheid). Enkele ouders hebben bijvoorbeeld presentaties aan de kinderen gegeven over het belang van goed omgaan met geld. Dit werd op een passende en toegankelijke en inventieve manier aangeboden zoals met een cashquiz. De kinderen hebben daarna twee weken gewerkt aan het opzetten van een kleine onderneming. Tijdens deze periode hebben ze een ondernemingsplan geschreven, media en ouders benaderd, leren adverteren, samenwerken, rekenen en taal/spelling. Als afsluiting, gingen de winkeltjes daadwerkelijk open op vrijdag 8 april jl.

Na afronding van dit project, tijdens de evaluatie met de leerkrachten en ouders, werd duidelijk dat er ook wel behoefte was aan een verdieping van dit thema.

Een vervolg op het project
Op onze school, binnen de bovenbouw, werken wij met een plusgroep. Enkele weken geleden hebben wij binnen deze groep met de kinderen, leerkrachten en onze contactpersoon van de SNS bank besproken dat er meerdere mogelijkheden zijn m.b.t. jong ondernemen. Vervolgens is besloten samen het project voort te zetten. Het zal de kinderen inzicht geven wat het betekent als je een bedrijf opzet (een weerspiegeling van de werkelijkheid is dan van belang). De kinderen, 30 in totaal, hebben uitleg gekregen wat wij voor ogen hadden en mochten vervolgens een keuze maken deelnemen of niet deelnemen. 20 kinderen hebben besloten deze uitdaging aan te gaan.

Daarna hebben we enkele (voorlichtings-)bijeenkomsten voor de kinderen georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten hebben kinderen geleerd sollicitatiebrieven te schrijven, maar ook hoe je sollicitatiegesprekken voert. Deze gesprekken werden begeleid én beoordeeld door enkele ouders. Na het afronden van deze gesprekken zijn de taken en functies dus verdeeld en de benoemingen formeel medegedeeld aan de betreffende leerlingen.

De nieuwe onderneming
In totaal nemen 20 kinderen deel aan de onderneming, verdeeld over de volgende functies/afdelingen: Algemeen directeur (CEO), Personeelszaken, Financieel directeur (CFO), Marketing, ondersteunend personeel et cetera. Hun startkapitaal is een klein bedragje vanuit het project “Winkeltjes”. De kinderen kiezen zelf waar en welke activiteiten worden opgezet en hoe ze dit kunnen realiseren. Het bedrijf gaat Fast Fonkie heten.

Samen met de benoemde directeuren van de onderneming zijn de eerste activiteiten gekozen: Kids Advise (dit is een panel dat kan worden ingehuurd door bedrijven voor het geven van advies vanuit het oogpunt van een kind) en een bingo organiseren bij de ouderen in het bejaardenhuis in het dorp.

Als we het hebben over onderlinge betrokkenheid denk ik dat we hiermee binnen onze school een mooie slag hebben geslagen. Naast de eerdere genoemde doelen leren kinderen tegelijkertijd wat ondernemen betekent. Ook kun je dit koppelen aan het zelfregulerend leren van de kinderen.

Zelfregulatie
Zelfregulatie geeft de mate waarin kinderen aspecten van het denken, motivatie en gedrag kunnen reguleren tijdens het leren (Sol en Stokking, 2008).

Kinderen leren initiatieven te nemen en zelfstandig bepaalde opdrachten uit te werken. De drie fases van Zimmerman (2001) komen goed terug binnen het proces Jong Ondernemen. Deze fases bestaan uit plannen, uitvoeren en terugblikken. Naast zelfregulatie staan de niveaus van feedback centraal binnen het proces.

Heb jij advies nodig van onze kinderen, neem dan contact op met Kids Advise via [email protected] (Filip)
Eén fraai voorbeeld van mailcontact tussen de directeuren van de onderneming onderling:

Hallo allemaal,

Wat fijn dat jullie allemaal zo enthousiast zijn! Ik zie heel veel motivatie. Ga zo door!
Woensdag gaan we weer verder aan de slag!

m.v.g Filip (Algemeen Directeur Fast Fonkie)

Tips
-               maak een goede planning
-               zet ondersteuning van ouders in
-               betrek bedrijven bij u in de regio
-               kijk naar mogelijkheden voor oudere mensen in de buurt

Conclusie
We hebben kinderen op een andere manier (laten) leren en enthousiast gemaakt voor het leren. We denken in kansen en laten ze leren door het te doen! Dit is een fraai voorbeeld van hoe het ook kan, zonder het reguliere programma te volgen.

Tot slot
Voor tips of voorbeelden, kun je contact opnemen met mij via [email protected]

Anja van Hirtum-Smits is werkzaam als leerkracht op De Fonkeling in Berghem.

Bronnen
Hattie, J. & H. Timperley (2007). The Power of Feedback. Review of Educational Research, 77(1), 81-112

Hattie, J. (2009) The Power of Feedback. Auckland: faculty of Education, University of Auckland

Van der Schaaf, M. F., Baartman, L. K. J., Prins, F. J., Oosterbaan, A., & Schaap, H. (2011). Feedback Dialogues That Stimulate Students' Reflective Thinking. Scandinavian Journal of Educational Research. DOI:10.1080/00313831.2011.628693

Zimmerman, B.J. (2002). Becoming an Self-Regulated Learner: an overview