De onzichtbare drijfveren van een schoolleider

31 januari 2014

Als mens neem je jezelf mee in alles wat je doet. Schoolleider Jacqueline Rebers ziet haar drijfveren -  Doe je best, wees sterk! - in de drijfveren van de school terug. 

Of je nu leider bent van een school of leider bent van een groep kinderen, je handelen wordt bepaald door onzichtbare drijfveren. In mijn werk als schoolleider kom ik mezelf steeds tegen, of ik dat nou leuk vind of niet.

Want wanneer ben ik nu de schoolleider die ik wil zijn? Ik heb dagen dat alles lijkt te stromen, dat ik zeg wat ik denk en droom. Dan zie ik mensen enthousiast reageren en de energie lijkt alleen maar toe te nemen. Ik kijk in een spiegel, zie de toekomst en kan genieten van dat wat ik waarneem. Maar, er zijn ook van die dagen dat ik vast lijk te zitten in een zwart gat. Ik zie waarin ik faal, vergroot dat uit. Dan denk ik na over een nieuwe stap in mijn loopbaan. Alles wat ik denk lijkt zo’n keuze - weg van dat rot gevoel - te rechtvaardigen. Ik kijk in de spiegel en zie een niet op te lossen blokkade.

Wat maakt dat het zo’n groot verschil kan zijn?

Ik ben mijzelf bewust geworden van één van mijn grootste drijfveren. Die is niet alleen zichtbaar in mijn werk, maar ook in mijn privéleven. Ik word gedreven door ‘Doe je best!’. Dat stond thuis bij ons ‘boven de keukendeur’. Het maakte niet uit hoe je presteerde, als je maar je best had gedaan, dan was het goed. Dus dat doe ik ook; mijn best. Ik begin aan veel dingen, maar maak ze niet af. Ik doe heel veel dingen tegelijkertijd. Ik heb een stapel boeken, waarvan ik alleen de titel en de achterkant heb gelezen.

Ik ben een echte starter.

Naast ‘Doe je best’ stond ‘Wees sterk’. Ik hoor mijn oma nog zeggen: ‘Laat je niet kennen, Jacq, dan pakken ze je!’. En wie wil er gepakt worden? Dus doe ik dingen liever zelf, heb ik moeite om taken los te laten, kan ik heel logisch denken. Ik onderdruk mijn gevoelens en ik vraag weinig hulp. En laat dat nou ook precies zijn wat ik terug zie in mijn team. We starten op mijn school veel dingen op, maar maken ze niet af. We doen veel dingen tegelijkertijd en aan lezen komen maar weinig collega’s toe. Collega’s doen dingen zelf, kunnen heel goed nadenken. En over dat wat we voelen en daarbij hulp vragen…

Als mens neem je jezelf mee in alles wat je doet. En als leider van een school zet jij de drijfveer in het team aan. Je bepaalt de hoofdlijn van het verhaal wat het team vertelt. Ik zie mijn drijfveren in de drijfveren van de school terug. Het verschil, tussen de leider die ik wil zijn en die ik niet wil zijn, wordt mij steeds duidelijker. Het stroomt als ik iets minder mijn best doe, als ik mij iets minder sterk voordoe. Het gaat om de keuzevrijheid tussen onbewust mijn drijfveer de kans geven om zich uit te leven of juist ietsje minder.

De uitdaging voor mij als schoolleider ligt nu wat meer duidelijk voor me. Als ik bewuster mijn drijfveren ‘aan’ of ‘uit’ zet, is de kans groot dat we aan minder dingen beginnen en meer dingen afmaken. Dat er meer sprake is van focus. Dat we kunnen vieren dat we een finish halen. We doen dan dingen samen en laten de taken bij wie daar verantwoordelijk voor is. We gaan in gesprek over ons gevoel en durven dan ook hulp te vragen wanneer dat nodig is.

Als je deze blog leest en denkt: ‘Wat een wazig gedoe. Als ik iets doe, dan doe ik het goed. En ik ben pas tevreden als het perfect is!’ dan heb je waarschijnlijk een ‘Wees perfect’ drijfveer. Ik daag je uit om te onderzoeken of je die drijfveer terug ziet in de groep waaraan jij leiding geeft. Is deze drijfveer altijd functioneel of juist niet?

Als je jouw  geschiedenis kent, hoef je deze niet te herhalen. Dan ligt er een toekomst voor je, waarin je steeds meer de leider kunt zijn die je wilt zijn.

Jacqueline Rebers is schoolleider van Hendrik Boogaard in Hellevoetsluis. Ze verwijst voor deze blog naar de inzichten die ze opdeed in de opleiding Schoolleiders en TA (Transactionele analyse), in het ontstaan van persoonlijke verhalen en het maken van een organisatieverhaal.