Stichting Nivoz logo
Sterkt leraren, schoolleiders en betrokkenen bij de uitvoering van hun pedagogische opdracht

Nivoz platform hetkind

De leraar, de schoolleider en het bezit van kinderporno: 'Elk woord zou te veel zijn'

19 maart 2017

'De connectie leraar-kinderporno was té heftig om afwachtend achterover te leunen. Maar tegelijkertijd wilde ik per se niet op de mogelijke uitkomsten vooruitlopen.' Onderwijsprofessional Wouter van der Schaaf heeft voor zijn boek Onderwijsheid negen (anonieme) verhalen verzameld van schoolleiders over de momenten waarop zij doorslaggevende keuzes moesten maken. Bij terugblik, herleefden zij de momenten die ingrijpend waren in hun professionele en persoonlijke leven. Wij mogen een aantal verhalen hier delen. Deze gaat over 'Harry', een leraar scheikunde bij wie kinderporno op zijn computer was aangetroffen, en zijn leidinggevende. De schoolleider vertelt voor welk moreel dilemma zij stond: meegaan met de makkelijke weg van veroordelen of kiezen voor geloof in de integriteit van de collega.


toetsenbordroodOnderwijsheid is een gratis e-book verschenen in de serie Leiderschap in de onderwijspraktijk van Pica Onderwijsmanagement. Download hier het gratis e-book.




Het schooljaar was een paar weken oud. We waren goed van start gegaan. Alle leraren waren uitgerust teruggekeerd en gemotiveerd weer aan de slag gegaan. Gelukkig waren er geen nare gebeurtenissen in de zomervakantie geweest. Het zag er allemaal heel geordend uit. Tot die maandagmorgen waarop Harry, onze leraar scheikunde, niet op school verscheen.

Dat was op zich ongebruikelijk. Niemand had een bericht van verhindering ontvangen. En dat van een collega die anders altijd heel punctueel is. Een leraar van in de veertig, zeer gemotiveerd voor zijn vak en betrokken bij het wel en wee van zijn leerlingen. Juist omdat het zo ongebruikelijk was, voelde het niet goed aan. Iets moest er met Harry gebeurd zijn.

Dat bleek ook al snel. Diezelfde ochtend kwam de politie voor spoedberaad op school. Een zaak van de hoogste urgentie. Het verhaal was snel verteld. Op de pc van Harry was porno aangetroffen. Kinderporno. Hij was getraceerd door Interpol, dat vervolgens in samenwerking met de Nederlandse politie die maandagmorgen een inval had gedaan in het huis van Harry. Hij en zijn partner waren voor verhoor meegenomen, het huis was doorzocht en pc en laptops waren voor onderzoek meegenomen. Omdat al snel het materiaal uit de computer naar boven was gehaald, waren Harry en zijn Belgische partner direct in staat van beschuldiging gesteld.

De connectie leraar-kinderporno was té heftig om afwachtend achterover te leunen. Maar tegelijkertijd wilde ik per se niet op de mogelijke uitkomsten vooruitlopen.

Het verhaal van de politie overviel ons enorm. De connectie leraar-kinderporno was té ernstig om afwachtend achterover te leunen. Maar tegelijkertijd wilde ik per se niet op de mogelijke uitkomsten vooruitlopen. Er is altijd nog zoiets als onschuld tot schuld door de rechter is vastgesteld en een veroordeling volgt.








Ik vond het vreselijk moeilijk de afweging te maken tussen enerzijds het schoolbelang en anderzijds het individuele belang. Ik trok al snel de conclusie dat dit niet een zaak was om breed mee naar buiten te treden. Nog diezelfde dag kreeg ik het bericht van de politie dat Harry ontkende dat hij iets met het gevonden materiaal van doen had. Zijn partner had het een aantal jaren geleden geproduceerd en die had er verder nooit met hem over gesproken. De verspreiding moest ook van oudere datum zijn, nog voordat zij een relatie waren begonnen. De pc mocht dan wel het eigendom van Harry zijn, hij had nooit de bestanden van zijn partner ingekeken. Voor Harry was het een schokkende confrontatie, zo meldde de politie. Vooralsnog bleef hij evenwel in hechtenis.

Naar collega’s en leerlingen meldde ik zijn afwezigheid zonder verder ruchtbaarheid aan de reden te geven. Ik moest eerst tijd winnen. Maar hoeveel tijd zou mij worden gegund? Mijn adjunct was een van de zeer weinigen die het hele verhaal kende. Hij wees er voortdurend op dat we openbaarmaking door derden vóór moesten zijn en het zelf openbaar moesten maken. Dat stond haaks op mijn opvatting dat we niets naar buiten moesten brengen en dat we alles moesten doen om de werknemer en het team in bescherming te nemen.

Elk woord zou te veel zijn. Want ook als hij later zou worden vrijgesproken, dan nog zou de schade permanent zijn.

Ik meende dat te kunnen doen, omdat ik vertrouwen had in het verhaal van Harry. Wanneer we naar buiten zouden treden met het verhaal, zou niet alleen zijn verder werken bij ons op school onmogelijk worden, maar zou eigenlijk zijn hele carrière in het onderwijs voorgoed voorbij zijn. Elk woord zou te veel zijn. Want ook als hij later zou worden vrijgesproken, dan nog zou de schade permanent zijn.

Zonder al te veel moeite kon Harry enige tijd van school wegblijven. Ontslag was nooit aan de orde, wel werd hij voorlopig op non-actief gesteld. Pas als de zedenpolitie een ‘clearance’ had gegeven dat hij niets met het materiaal van doen had gehad en er daadwerkelijk niets van had geweten, kon hij op school terugkomen.

Maar zolang die ‘clearance’ er niet was, moesten we er elke dag rekening mee houden dat op de een of andere manier het nieuws naar buiten zou kunnen komen. Dat onze school met de zaak zou worden verbonden. Dan zouden we hier als eerste PowNed op de schoolstoep hebben. Met hun bekende ondervragingstactiek, inclusief achtervolgingsmethode. Dan is elk woord verkeerd. Maar ik nam dat risico om mijn collega te beschermen. Om mij goed te wapenen tegen mogelijke vragen, kreeg ik heel gerichte mediatraining. Eindeloos vaak herhaalden we de antwoorden op alle mogelijke vragen. Inclusief insinuaties dat we een kinderporno-verspreider in bescherming namen. Het zou onze school in een heel moeilijk parket kunnen brengen, maar toegeven aan druk tot openbaarmaking van een mogelijk ongegronde aanklacht, wilde ik zeker niet.

Het was een keuze die ik kon rechtvaardigen en die achteraf gezien ook de juiste bleek te zijn. Onze collega had inderdaad niets van doen gehad met het aangetroffen materiaal. Had er nooit van geweten. Hij was vrij man. Zijn partner niet. Die werd veroordeeld. Harry kwam terug op school en hervatte zijn werk. Een persoonlijk drama dat persoonlijk bleef en waarin vrienden hem hebben ondersteund.

Maar dat ene moment van keuze tussen quasi-transparant spreken en vol vertrouwen zwijgen, dat moment was cruciaal in het hele proces. Ik ben blij dat ik toen de goede keuze heb gemaakt.




Wouter van der Schaaf werkte zijn hele professionele leven in en voor het onderwijs: als leraar aan een basisschool, als beleidsontwikkelaar voor de onderwijsvakbeweging, nationaal (AOb) en internationaal (Educa- tion International). 

onderwijsheidVan der Schaaf over de totstandkoming van het boek:

‘Zo heel moeilijk was het niet om met schoolleiders in gesprek te komen over uitzonderlijke omstandigheden waar zij in hun loopbaan mee zijn geconfronteerd. Heel openhartig spraken zij over de omstandigheden die vroegen om onmiddellijke actie. Om leiderschap. Geen leiderschap uit een boek, maar voortkomend uit onderwijsheid.

Sommige van mijn gesprekspartners noemden dat intuïtie, maar alles overziend denk ik dat het meer is dan intuïtie. Het gaat uiteindelijk om het handelen binnen een welbewust gekozen schoolklimaat waar veel schoolleiders veel energie en tijd in steken. Veel van de keuzes die in abnormale omstandigheden moeten worden genomen, kennen hun natuurlijke basis in het reguliere dagelijks werk.

De schoolleiders waren bij de gesprekken zonder uitzondering zeer openhartig over hun doen en laten. De meeste gebeurtenissen lagen al enige tijd achter hen. Het had hun de tijd geboden te reflecteren op hun eigen handelen. Leiderschap in uitzonderlijke omstandigheden is naar mijn idee een van de meest onderschatte werkzaamheden van een schoolleider. De pressie komt van alle mogelijke kanten en te midden van al die krachten moet de schoolleider de juiste − eigen − beslissing nemen. De verhalen over het proces en de ge- maakte keuzes maakten diepe indruk op mij. En ik hoop ook op de lezer.’ 

Over het boek:

De verhalen samen geven een beeld van de soms onmogelijke keuzes waar een schoolleider voor komt te staan. De verhalen onderstrepen dat goed leiderschap het best tot zijn recht komt binnen een team van medewerkers dat op elkaar kan bouwen, elkaar kan vertrouwen en op elkaar is ingespeeld.

Elke school kent zijn eigen verhalen. Iedere schoolleider staat tijdens zijn carrière voor keuzes die existentieel zijn. Het zijn keuzes die niet zijn ingegeven door technische kennis, maar door morele afwegingen. Daarin schuilt de kracht van de gemaakte keuze. Het was bij het terugblikken op die gebeurtenissen dat ieder van de schoolleiders in alle openheid reflecteerde op de gemaakte keuze.

Download hier het gratis e-book.

Reacties

0
Login of vul uw e-mailadres in.


Er zijn nog geen reacties
Delen:
Op de hoogte blijven?
Schrijf je in voor de nieuwsbrief