A call for pedagogy, a universal urgency!

24 maart 2015

Via de Alliance of Childhood kwam Nickel van der Vorm in contact met de zogeheten Santander Declaration. Een declaratie die ontstaan is uit de zorg die voortkomt uit de steeds groter wordende druk die uitgaat van standaard testen: CITO op Nederlands niveau, PISA op internationaal niveau. Hij doet een oproep, gebaseerd op verbinding en (eigen) verantwoordelijkheid, gericht op de ontwikkeling van kinderen en het bieden van kansen.  ‘Dit werk is namelijk niet alleen relevant in de Nederlandse context, maar ook daarbuiten. Goed onderwijs vindt zijn legitimering ook buiten je eigen grenzen.’ Zijn blog.

Volgens mij is goed onderwijs van alle tijden!  We zijn met alle schoolvernieuwings initiatieven niet bezig om goed onderwijs te ontdekken. Net zo min als technologie en sociale media de sleutel zijn tot goed onderwijs. Op ‘de slechtste school van Nederland’ kan je voorbeelden vinden van goed onderwijs. In oorlogssituaties en derde wereld landen kan je voorbeelden vinden van goed onderwijs. Gewoon, als een conciërge of een moeder of een leraar op zinvolle manier een leerling verder helpt, kun je al spreken over een voorbeeld van goed onderwijs.

Gedurende tien jaar dat ik werk voor NIVOZ heb ik mensen gevraagd om in gedachten terug te gaan naar hun favoriete leraar. Vrijwel iedereen kan dat gemakkelijk. En meestal met plezier. Ik heb gevraagd naar de karaktereigenschappen van deze favoriete leraren. Inmiddels hoef ik niet meer naar de opkomende antwoorden te luisteren om ze op te kunnen schrijven.

Altijd zijn het woorden als vertrouwen, passie, aandacht, uitdaging, humor… Woorden die meer zeggen over de kwaliteiten dan de competenties van deze leraren. Woorden die een idee geven over de kwaliteit van de interactie tussen deze leraren en hun leerlingen. En natuurlijk, bijna altijd is er ook iemand die de grote vakkennis van de favoriete leraar noemt. Dat wordt dan bijna altijd op zo’n manier gezegd dat dit vrijwel gelijk staat aan het woord passie; dat je de bioloog voor je ziet in plaats van de leraar biologie, de historicus in plaats van de leraar geschiedenis . . .
Het interessante van mijn allesbehalve wetenschappelijke onderzoek is dat het niet uitmaakt aan wie je de vraag stelt, of waar. Ik heb de vraag gesteld aan scholieren, jong volwassenen, leraren en schooldirecteuren, ondernemers, mensen uit het bedrijfsleven en gepensioneerden. Ik heb het gevraagd aan mensen in Nederland, aan Belgen, Engelsen, Amerikanen, Japanners en Spanjaarden. En altijd komen dezelfde woorden op!

Zo ben ik ervan overtuigd geraakt dat interactie tussen leraar en leerling, tussen opvoeder en kind, van het allergrootste belang is. De relatie. De pedagogische dimensie. Er is een dringende behoefte in onze westerse onderwijssystemen aan een pedagogiek. Aan een pedagogiek die de relatie voorop stelt. Die niet uit is op selectie op grond van standaarden, maar op het scheppen van kansen voor iedere leerling.

De verregaande standaardisatie en behoefte aan het bereiken van voorspelbare doelen heeft geleid tot de uitval van grote groepen leerlingen, tot een hoge mate van onderpresteren en lijkt te zijn gebaseerd op de aanname dat menselijke ontwikkeling lineair en voorspelbaar verloopt. Iedereen weet dat het omgekeerde het geval is . . .

Standaardisering heeft er toe geleid dat de autonomie, en dus verantwoordelijkheid, van scholen en individuele leraren sterk is afgenomen. Het is daarom niet verwonderlijk dat er een grote behoefte is bij leraren om weer meer zeggenschap en autonomie te verkrijgen. De economisering van het onderwijs hebben effectiviteit en efficiëntie tot kwaliteitskenmerken gemaakt, steeds afgezet tegen normaalverdelingen en (internationale) vergelijkingen en daarbij zijn de leerling zelf en de leraar - de mens - buiten beeld geraakt. Met een duidelijk mensbeeld, een visie op menselijke ontwikkeling en wat dat vraagt van het (pedagogisch) leraar en schoolleiderschap, werkt het NIVOZ (en alle betrokkenen op dit platform HETKIND) aan de verbetering van ons onderwijs. Technologie kan daar een ondersteunende rol in hebben.

Dit werk - ons onderwijswerk - is niet alleen relevant in de Nederlandse context, maar ook daarbuiten. Het tegenovergestelde geldt ook: wij vinden onze legitimering niet alleen in Nederland, maar ook daarbuiten. Daarom zijn we al enkele jaren bezig om een internationaal netwerk te ontwikkelen. Een belangrijke factor daarin is onze deelname aan de Alliance for Childhood (www.allianceforchildhood.eu). Dit Europese netwerk geeft ons toegang tot andere praktijkvoorbeelden en bronnen van kennis. Bovendien relativeert het onze lokale context als we spreken over de essentie van goed onderwijs.
Via de Alliance zijn we ook in contact gekomen met de zogeheten Santander Declaration. Deze declaratie is ontstaan uit de zorg die voortkomt uit de steeds groter wordende druk die uitgaat van standaard testen: CITO op Nederlands niveau, PISA op internationaal niveau. De Santander declaratie is een prachtige oproep, gebaseerd op verbinding en (eigen) verantwoordelijkheid gericht op de ontwikkeling van kinderen en het bieden van kansen.

Graag nodig ik een ieder uit de overwegingen van de Santander Declaration en de declaratie zelf hieronder te lezen en de petitie via deze  link mede te ondertekenen:

Nickel van der Vorm is directeur van stichting NIVOZ, dat onderbouwing biedt voor iedereen die vorm wil geven aan een zichtbare, samenhangende pedagogische visie op onderwijs. Dat gebeurt langs drie (elkaar versterkende) pijlers: het wetenschappelijk Forum, de (persoonlijke) ontwikkelingstrajecten Tact en Leiderschap en het platform hetkind.org. Dit alles met het oog op een pedagogisch klimaat waarin jonge mensen kunnen laten zien wat zij kunnen.

The Programme for International Student Assessment (PISA, OECD) has become a global ‘benchmark of standards’ in education.It has been instrumental in the development of an assessment system of fundamental cognitive and reflexive processes to enable young people to face the global economic challenges of our time. However, the narrow focus on cognitive processes, assessment and ranking, and the consequent pressure on countries to improve their ranking and move up the league tables, is driving educational authorities and schools to invest more on what is measured by PISA, rather than an education which balances cognitive with social, emotional, and cultural education.

A group of educationalists and researchers from Denmark, Italy, Malta, Mexico, New Zealand, Spain, Switzerland and the United Kingdom, are expressing their concern about the PISA phenomenon by drawing up a declaration on children’s growth and wellbeing. The declaration, originally drafted in Santander, Spain, is thus known as the Santander Declaration. It seeks to broaden the educational agenda being promoted by PISA, by underlining the need to address the physical, cognitive, social, emotional, spiritual and artistic development of the learner. It argues for a humanistic, inclusive, culturally responsive, democratic, equitable, and holistic education across the world, and underlines the need for school communities to have a meaningful say in shaping and adapting the curriculum according to their culture and needs.

Santander Declaration 2014

We believe that every child and young person has the right to a balanced, meaningful, holistic, creative and arts-rich education. In order to advance the above, we commit ourselves to promote the following:
1. That schools and early years settings provide a learning environment where academic, social and emotional education competences are in creative balance;
2. That schools and early years settings operate as learning and caring communities in which all students, teachers and parents have the opportunity to experience sustainability and wellbeing;
3. That educational and learning contexts consciously seek to strengthen students’ connectedness with themselves, others and the environment;
4. That social and emotional education be embedded in all initial teacher education and that practicing teachers and educators can access on-going professional education and support to continuously develop their relational and emotional competences;
5. That schools and early years settings have the autonomy and agency to determine their educational and social agenda according to their own respective cultures and contexts.
------

We are organising this petition which will be sent to UNICEF and other similar organisations.

Davide Antognazza (University of Applied Science and Arts of Southern Switzerland),
Neil Boland (Auckland University of Technology, New Zealand),
Valeria Cavioni (University of Pavia, Italy),
Carmel Cefai (University of Malta, Malta),
Christopher Clouder (Alliance for Childhood),
Belinda Heys (Future Calling Ltd, UK),
Claudia Madrazo (Transformation, Arte y Educacion TAE Foundation, Mexico),
Claes Solborgh (UCC, Copenhagen, Denmark).