Online drieluik 'Ja, maar hoe dan?': van onderwijsvisies op leren en ontwikkelen naar de pedagogische praktijk

Onderwijs is complex en vaststaande methoden en protocollen doen zelden recht aan die complexe praktijk. Ook de pedagogiek geeft geen pasklare antwoorden, maar gaat over keuzes maken vanuit verantwoordelijkheid. Hoe geef jij handen en voeten aan je pedagogische visie? Op 16, 23 en 30 november – drie woensdagavonden – gaan we daarover in gesprek met auteurs van drie verschillende boeken: Merlijn Wentzel, José Middendorp en Sanne Spil (Pedagogische tact, hoe dan?), Rob Martens (Leerlingen intrinsiek motiveren), en Tjitske Bergsma en Rianne Neering (Nieuwe onderwijsruimte).

NIVOZ-medewerker Leone de Voogd begeleidt het ‘online drieluik’ en leidt jou als bezoeker door een interactieve avond. ‘Hoe dan?’ handen en voeten geven, vraagt immers ook om doen.  Voor 30 euro kun je er alle drie keer (totaalprijs dus) bij zijn. Start je op 23 november, een week later, dan kost een ticket nog maar 20 euro.

Je bent ooit begonnen als leraar (of schoolleider, opleider of andere ‘onderwijsmaker’) vanuit een bepaalde gedrevenheid of ideaal. Je hebt een visie op onderwijs, een beeld van kinderen en hoe zij leren en zich ontwikkelen, en ideeën over de samenleving. Van daaruit wil je een bijdrage leveren. In de praktijk word je geconfronteerd met kleine en grotere klassenbrandjes of crises, en de waan van de dag en reële of ervaren verplichtingen maken dat je soms wegdrijft van je ideaal. Waar was het ook alweer om begonnen? Is wat je doet of dat wat je collega’s ziet doen nog wel in lijn met wat je beoogt? Sluit je aan bij wat kinderen nodig hebben of van nature al in zich hebben? Soms schuurt het…

Als je je pedagogische visie leidend maakt, wat betekent dat dan? Wat kun je concreet doen (of laten…) in de vormgeving van je onderwijs en in je eigen handelen?

Drie boeken, drie perspectieven

Afgelopen jaar waren drie (voormalig) NIVOZ-medewerkers auteur of mede-auteur van een onderwijsboek dat een bijdrage kan leveren. Drie unieke boeken met ieder een eigen invalshoek, thematiek, vorm en toon, waarin toch ook een gezamenlijkheid te ontdekken valt. In drie online avonden gaan we met elkaar in gesprek over die rode draad én de verschillende benaderingen. Terugkerende thema’s zijn o.a. intrinsieke motivatie, eigenaarschap van leerling en leerkracht, sociale verbondenheid, vertrouwen, ruimte maken (letterlijk en figuurlijk) en weerstand bieden, en handelen vanuit een pedagogische grondhouding.

NIVOZ-medewerker Leone de Voogd ontvangt de auteurs van de boeken en leidt bezoekers door een interactieve avond. We gaan in gesprek, we maken en reflecteren, plenair, met onszelf en met andere bezoekers in break-out rooms.

Meer informatie over de drie boeken en bijbehorende avonden:

16 november: Hoe dan? Over pedagogisch handelen in de praktijk

Merlijn Wentzel, opleider bij NIVOZ, schreef samen met José Middendorp en Sanne Spil ‘Pedagogische tact, hoe dan?’.

Hoewel ze niet voor kunnen en willen schrijven hoe je het beste pedagogisch kunt handelen, helpen ze de lezer hierin nadenken over het eigen pedagogisch handelen. Pedagogische en psychologische theorieën en inzichten worden toegankelijk beschreven en gecombineerd met vele vraagstukken en voorbeelden uit de praktijk van startende leerkrachten, reflectievragen en opdrachten.

Op deze avond zullen we met de auteurs in het bijzonder ingaan op het thema ‘jezelf als instrument’. Je neemt in je praktijk niet alleen je onderwijsvisie, maar ook je eigen persoon en je biografie mee. Dit kleurt hoe je kinderen ziet, wat er in je opgeroepen wordt en wat je van jezelf en anderen verwacht. Hoe maak je contact met de ander en met zijn of haar verhaal? Hoe maak je voor jezelf steeds opnieuw een afweging van wat op dat moment, in die context, voor die leerling, het juiste is om te doen?   

23 november: Intrinsieke motivatie: Over wie wij zijn en wat dat betekent voor het onderwijs

Rob Martens, hoogleraar Onderwijswetenschappen aan de Open Universiteit en voormalig wetenschappelijk directeur van NIVOZ, schreef ‘Leerlingen intrinsiek motiveren’.

Vanuit een brede verkenning van intrinsieke motivatie wil hij laten zien dat mensen van nature sociaal, lerend en nieuwsgierig zijn. Hij beschrijft de achtergronden van de zelfdeterminatietheorie en gidst de lezer langs de evolutionaire psychologie en voorbeelden variërend van spel en sprookjes tot seksualiteit en begrijpend lezen.

Een goed begrip van intrinsieke motivatie kan helpen bij het nadenken over vele onderwijsvraagstukken: hij laat o.a. zien wat het betekent voor hoe we leren, begrijpen en socialiseren. De belangrijkste les is dat we intrinsieke motivatie niet kunnen afdwingen, maar wel kapot kunnen maken. Niet voor niets begint en eindigt het boek met 10 motivatieverboden.

Op deze avond verkennen we wat dit betekent voor de onderwijssetting en het pedagogisch handelen. Welke rol heeft de leraar bij het ondersteunen van de intrinsieke motivatie tot leren en ontwikkelen? Waar kan en mag je sturen of weerstand bieden en wat vraagt het van de school en jezelf om ruimte te laten? Hoe kun je zelf werken vanuit je intrinsieke motivatie en daar een rolmodel in zijn?

30 november: Ruimte maken: Over de rol van de onderwijssetting

Tjitske Bergsma, teamleider NIVOZ-opleidingen, schreef met Rianne Neering ‘Nieuwe Onderwijsruimte. Creëer eigenaarschap met onderwijs in units, leerpleinen of domeinen.’

In dit boek laten zij zien hoe de fysieke ruimte uitdrukking geeft aan je onderwijsvisie én bij kan dragen aan het in de praktijk brengen hiervan. Aan de hand van hun eigen ervaringen en ervaringen van andere scholen die werken met units, leerpleinen of domeinen gidsen ze de lezer langs vraagstukken rondom teamvorming en -teaching, vloermanagament, onderwijsontwerp en begeleiden van eigenaarschap.

Hoewel het boek in eerste instantie gericht is op onderwijsmensen die werken of willen werken met onderwijs in domeinen, is het relevant voor eenieder die het eigenaarschap en de zelfsturing van leerlingen en leerkrachten wil vergroten. Het biedt theoretische achtergronden, overwegingen, tips en voorbeelden voor het in de praktijk brengen van een onderwijsvisie, waarbij ook deze auteurs zich o.a. baseren op de zelfdeterminatietheorie.

Op deze avond zullen we dan ook opnieuw stilstaan bij intrinsieke motivatie: als je ervan uitgaat dat kinderen van nature de neiging tot groei en pro-activiteit hebt, wat betekent dat dan voor de inrichting van je onderwijs? Hoe creëer je een leergemeenschap waarin deze ‘motor’ tot zijn recht komt? Welke afspraken en kaders zijn er nodig om ruimte te creëren en te bewaken? Hoe beoordeel je kwaliteit, of hoe leren kinderen dit zelf beoordelen?  

Data en kosten

Het drieluik vindt online plaats op drie opeenvolgende woensdagavonden: 16, 23 en 30 november, van 19:30 - 21:00 uur. Deelname kost 30 euro voor het totale drieluik en 20 euro voor de laatste twee avonden.

NB: een ticket kopen via deze website kan tot uiterlijk 16.00 uur op de dagen dat de drieluiken plaatsvinden i.v.m. het toesturen van de link.

Wil je één of meer van de boeken van A tot Z lezen?

Deelnemers kunnen de boeken 'Leerlingen intrinsiek motiveren' en Nieuwe onderwijsruimte' met 10% korting bestellen bij de Lannoo Campus. Ook het boek 'Pedagogische Tact, hoe dan?' is met korting te verkrijgen. Docenten van lerarenopleidingen kunnen een gratis beoordelingsexemplaar bestellen bij Noordhoff. 

 

Delen: