Eerste Onderwijsavond met Trudy Dehue

Trudy Dehue was op donderdag 19 september 2019 de eerste spreker in de serie van vijf NIVOZ-onderwijsavonden van het nieuwe schooljaar. Als wetenschapsfilosoof en  -socioloog heeft ze een aantal wijd en zijd bekende publicaties op haar naam staan. Daarin zet Dehue vraagtekens bij de 'biopolitiek' in neoliberale samenlevingen, inclusief het onderwijs. De titel van haar lezing luidt: Stoornissen die ‘toeslaan’.

Trudy Dehue was tot 2016 hoogleraar 'theorie en geschiedenis van de psychologie' aan de Universiteit van Groningen. Ze ontving eind augustus 2019 de Akademiepenning, de prijs die de KNAW eens in de twee jaar uitreikt aan een persoon die zich bijzonder heeft ingezet voor de bloei van de Nederlandse wetenschap. 

In het programma voor de NIVOZ onderwijsavonden 2019-2020 willen we dicht bij de samenleving zien te komen en de rol van het onderwijs daarin bezien. We proberen de grote wereld en de kleine wereld van de leerlingen te verbinden in overtuigende pedagogische oriëntaties. De rode lijn van alle avonden vatten we samen onder de titel: De grote wereld en de kleine wereld. Naar een pedagogiek van de hoop. Het begrip Pedagogiek van de hoop is door Micha de Winter in 2017 - bij zijn afscheidsrede van de Universiteit Utrecht - opnieuw geagendeerd. Het vindt zijn oorsprong in het werk van pedagoge Lea Dasberg. 

Je vindt hier terug:

• Blogs en verhalen van bezoekers,
  * Nawoord Luc Stevens: 'Voor de leerlingen die opvallen kiezen wij het vocabulaire van de psycholoog: dat is onpedagogisch'
  * Frederike de Jong: 'Wetenschap ontdekt geen werkelijkheden, maar maakt werkelijkheden'
  * Leone de Voogd: Succes én gezondheid worden verkocht als een keuze
  * Jasja van den Brink: De nieuwe kleren van de keizer: succes, geluk en gezondheid zijn een keuze
  * Angeline Smits: Huis-tuin-en-keukentaal de school in
  * Rob H. Bekker: Wat is de pedagogische waarde van het benoemen van menselijke eigenschappen als stoornissen?
• Een geluidsopname van de avond via Soundcloud
• Foto's van de avond van Ted van Aanholt (zie onder)

Inleidende tekst van Trudy Dehue

Stoornissen die ‘toeslaan’

Als we eigenschap C (zeg concentratietekort) definiëren als stoornis A (zeg ADHD) is dat geen dictaat van de werkelijkheid. Het is een inkadering van C als een medische aangelegenheid. Een dergelijke inkadering kan een zinnige oplossing voor onwenselijke eigenschappen zijn, maar is dat lang niet altijd.

Discussie daarover wordt onmogelijk gemaakt door een opmerkelijke omkering van zaken. Tot in het hart van de wetenschap valt te lezen dat stoornis A de ‘oorzaak’ is van C, dat de stoornis ‘tot uitdrukking komt’ in C, en zelfs dat hij ‘ook toeslaat bij’ rustige meisjes of gepensioneerden - en tot in de hersenen van de patiënten valt te ‘zien’.

In de filosofie heet dat ‘reïficeren’ van stoornissen, wat letterlijk ‘tot ding maken’ betekent. Trudy Dehue analyseert het reïficerende taalgebruik als een weliswaar begrijpelijke, maar niet onschuldige gewoonte. In het geval van eigenschap C ontneemt hij leerkrachten bijvoorbeeld hun deskundigheid, want stoornissen zijn immers het domein van de GGZ.

Over Trudy Dehue

Als wetenschapsfilosoof en  -socioloog heeft Trudy Dehue speciale aandacht voor de wetenschappen die mensen onderzoeken. Vooral bij de biologisch georiënteerde menswetenschappen interesseren haar de besluiten die onderzoekers voor anderen nemen, maar nog te vaak zonder hen. Van 1995 tot aan haar pensionering (in juli 2016) was Dehue hoogleraar 'theorie en geschiedenis van de psychologie' aan de Universiteit Groningen.

Dehue promoveerde in 1990 op een proefschrift over de veranderende betekenis van het begrip 'wetenschap' en 'objectiviteit' in de psychologie. Dit (cum laude) proefschrift verscheen direct ook als het boek De regels van het vak. Dehue heeft een aantal wijd en zijd bekende publicaties achter haar naam staan. Haar boek De depressie-epidemie (2008) werd bekroond met de NWO Eurekaprijs 2009 en in hetzelfde jaar was ze te gast bij het VPRO-programma Zomergasten. NRC Handelsblad plaatste het boek in 2010 op een lijst met de 15 beste werken uit de 21-eeuwse internationale non-fictie literatuur. Het boek Betere mensen (2014) kreeg opnieuw uitvoerig aandacht met veel interviews en recensies en leidde ook tot allerlei uitnodigingen voor een lezing.

In 2019 geeft Dehue voor de derde keer de cursus 'Geluk als plicht en prestatie' voor honours-studenten van het Amsterdam University College, de Universiteit van Amsterdam, en de Vrije Universiteit. Dit, op uitnodiging van het Institute for Interdisciplinary Studies. Ook geeft ze lezingen, zij het in mindere mate daar ze een boek aan het schrijven is dat in het najaar van 2020 verschijnt. De (voorlopige?) titel is 'Van voor de geboorte tot na de dood. Over de zachte kant van harde feiten'.

In 2011 werd Trudy Dehue benoemd tot officier in de orde van Oranje Nassau vanwege ‘haar wetenschappelijke verdiensten zowel als haar bijdragen aan het maatschappelijke debat’.

Dit is haar eigen website: http://www.trudydehue.nl/

Foto's van de avond

Door Ted van Aanholt (bij gebruik met bronvermelding)

  

  

  

  

  

  

  

  

 

De vijf NIVOZ-onderwijsavonden in 2019-2020 zijn:

• donderdag 19 september 2019: Trudy Dehue
• donderdag 14 november 2019: Micha de Winter
• donderdag 23 januari 2020: Jelmer Evers
• woensdag 4 maart 2020: Jan Terwel
• donderdag 14 mei 2020: Eddie Denessen

Tickets

De Onderwijsavonden vinden opnieuw plaats in het sfeervolle theater Maitland. Aanvang is om 19.30 uur; inloop vanaf 19.00 uur. Entreeprijs: 35 euro. Wilt u met een compleet schoolteam komen, van acht of meer personen, dan vragen we u contact op te nemen met Jetty van der Grift; er is dan korting mogelijk. Via telefoonnummer 0343-556750 of [email protected]

Delen: